Kontro, Kapela ok.1975, fot.Ewa Pszczółkowska
Zespół Kontro był unikalnym zjawiskiem kulturowym na terenie Ziemi Zawkrzeńskiej. Założony w listopadzie 1972 r. przy Miejskim Domu Kultury w Mławie przez emerytowanego nauczyciela muzyki Antoniego Klepackiego, był w tamtym czasie najważniejszym depozytariuszem muzycznych i tanecznych tradycji regionu.
Motywem przewodnim wszystkich prawie programów koncertowych zespołu był wieloczęściowy taniec KONTRO. Taniec ten, wywodzący się z dworskiego kontredansa, był znany i lubiany szczególnie w północno-wschodniej Polsce. Jego odmiany znane są zresztą w wielu częściach Europy, ponieważ tańce dworskie często przyjmowały witalną, ludową formę, i w takiej postaci dotrwały do czasów po drugiej wojnie światowej. Tu, w okolicy, znano go także pod nazwą „krzyżowy”, ponieważ wiele figur wymagało poruszania się na planie krzyża. Najmniejsza liczba tancerzy niezbędna do jego odtańczenia to cztery pary, dalej można się bawić w wielokrotnościach ósemek.
Sam taniec, gdyby przyjąć jedno z tłumaczeń jego nazwy, wracając na wieś, zatoczył koło. Wywodzący się z Anglii “country dance”, to po prostu “taniec wiejski. Jednak inna teoria mówi, że oznacza to też specyficzny układ taneczny na zasadzie przeciwieństwa ( tańczący stoją naprzeciwko siebie i wykonują różne figury) i oznacza to „contrary dances”. Moda na “contredanses” rozpoczęła się we Francji, za czasów Ludwika XIV. Stąd dworski już “taniec wiejski z Anglii” przeniósł się na siedemnastowieczne dwory arystokracji francuskiej, niemieckiej, wreszcie angielskiej.
Caricature. Accidents in Quadrille Dancing, n°4, publiée chez McCleary, Nassau Street, Dublin.
Contredanse, genre of dance for several couples. The contredanse was an 18th-century French development of the English country dance (q.v.) and was performed into the 19th century by French, English, and German aristocrats and bourgeoisie. Contredanses at first used only the country dance’s “longways” formations, in which each couple danced its way to the head of a double line (men on one side, women on the other). At the head of the line, the pair danced a duet before relinquishing the position to the next couple in line. Later contredanses on the Continent appropriated square formations from country dancing; these became the popular cotillion and quadrille (qq.v.). Cooperation was required to execute the various geometric figures of the contredanses because steps were often not standardized; e.g., the longways duet could be performed differently by successive couples.
As a musical form written in 2/4 or 6/8 time, the contredanse was used by Beethoven and Mozart.”
za https://www.britannica.com/art/contredanse
Podobne do “podmławskiego kontra” uproszczone wersje dworskich “contredanses” tańczono na wsiach, w wielu krajach Europy Zachodniej, Północnej, Wschodniej. Późniejszymi odmianami kontredansów były kadryle, kotyliony, których wspólną cechą jest poruszanie się na planie kwadratu, oraz figury które tworzą wymieniające się pary tancerzy.
CDN.
Kaja Prusinowska
Instruktaż do kontredansa, Francja XVII w(1)
